Hooggevoeligheid, hoogsensitiviteit, HSP, het zijn nogal wat termen die je om je heen hoort.
Maar wat is het nu precies en hoe weet je of jij tot die groep mensen behoort met deze unieke eigenschappen?
Voorop gesteld: hoogsensitiviteit is niet een of andere ziekte of psychische aandoening.
Als ik voor een definitie zou mogen kiezen, dan vind ik die van Elaine Aron het beste. Zij is degene die als eerste onderzoek heeft gedaan naar deze groep mensen.
Haar definitie van hoogsensitiviteit is:
Hoogsensitieve personen (HSP) hebben een gevoelig zenuwstelsel. Zij zijn zich bewust van subtiele veranderingen in hun omgeving en zij zijn gemakkelijker overweldigd in een zeer stimulerende omgeving.
Het belangrijkste kenmerk echter is dat ze, in vergelijking met de 80% die het kenmerk niet hebben, alles rondom hen veel dieper verwerken – erover reflecteren, erop verder denken, associaties maken.
Dat verwerken van prikkels gebeurt echter niet volledig bewust, het komt aan de oppervlakte als intuïtie. Dit kenmerk vertegenwoordigt een overlevingsstrategie die we terugvinden in vele diersoorten, maar altijd bij een minderheid van de populatie. *
Elaine Aron somt de vier belangrijkste kenmerken van hoogsensitiviteit op aan de hand van het letterwoord DOES:
D = diepgaande verwerking van prikkels en informatie;
O = overstimulatie of overprikkeling;
E = emotionele intensiteit (HSP’s vertonen een intensere reactie op zowel positieve als negatieve prikkels); de E staat ook voor ‘empathie’ of ‘inlevingsvermogen’;
S = sensorische sensitiviteit, gekenmerkt door opmerkzaamheid en oog hebben voor detail.
* Bron: https://hsperson.com/books/the-highly-sensitive-person/
Hoe werkt dat dan met die prikkels?
Iedereen krijgt gedurende de dag prikkels binnen via zijn zintuigen die vervolgens naar je hersenen gaan. Je hersenen hebben een filterfunctie, zodat alleen geregistreerd wordt welke prikkels op dat moment belangrijk voor je zijn.
Voorbeeld:
Het geluid van je telefoon komt via je oren je hersenen binnen en tegelijkertijd blaft de hond van de buren, lopen er pratende mensen langs je huis en alarmeert je vaatwasser dat het programma klaar is.
Dit zijn veel prikkels die alleen al via je oren je hersenen bereiken, naast alle prikkels die via je andere zintuigen binnenkomen. Dankzij de filterfunctie van je hersenen geven zij alleen de prikkels door waar jij iets mee moet, zodat je je van die prikkels bewust wordt. Met als gevolg dat je je telefoon opneemt, maar de pratende mensen en de blaffende hond negeer je, want die prikkels neem je niet bewust waar.
Hoogsensitieve personen
Bij mensen met hoogsensitiviteit werkt dat net even anders, omdat die filterfunctie minder sterk staat afgesteld. Oftewel: er dringen meer prikkels jouw bewustzijn binnen, ook de prikkels waar je helemaal niets mee hoeft.
Voorbeeld:
Terwijl die telefoon gaat, merk je op dat de hond van de buren weer aan het blaffen is ('Het is ook altijd hetzelfde met dat beest. Ze zijn zeker niet thuis.'), hoor je die pratende mensen voorbijkomen ('Herken ik die stemmen? Even kijken.') en dringt het gepiep van de vaatwasser tot je door ('Die moet ik zo even uitruimen'), waarna je, geprikkeld door alle informatie, lichtelijk geërgerd de telefoon opneemt ('Ook dat nog').
Niet alleen neem je meer prikkels bewust waar, je doet er ook nog iets mee, bijvoorbeeld door er gedachten en acties aan te koppelen. Dat kan je behoorlijk wat energie kosten als dit de hele dag zo doorgaat!
Nu is het zo dat je de hoeveelheid prikkels de ene keer beter kan hebben dan de andere keer. Als jij goed uitgerust aan je dag begint, alles in harmonie verloopt en je door de dag heen een paar momenten voor jezelf hebt, kun je die prikkels wel aan.
Maar als je een nacht slechter slaapt, je vanmorgen ruzie hebt gehad met je partner en je kinderen continu aandacht van je vragen (want die voelen heel goed aan hoe jij in je vel zit), dan wordt het al een stuk lastiger.
Daarnaast is iedereen gevoeliger voor de ene dan voor de andere prikkel.
Bij sommige hooggevoelige personen zijn het vooral auditieve prikkels (via het gehoor) die extra binnenkomen, zoals in het voorbeeld.
Bij anderen kunnen het juist sensibele prikkels (wat je voelt) zijn, zoals een te warme jas, die prikkende labeltjes van je kleding of de jeuk van die muggenbult.
Kortom: voor ieder hoogsensitief persoon kan de beleving weer anders zijn.
Wil jij ontdekken wat het voor jou betekent? Loop je tegen dingen aan die met jouw hoogsensitiviteit als werkende moeder te maken hebben?
Neem contact met mij op!
Reactie plaatsen
Reacties